U skladu sa članom 11. stav 3. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji, mišljenja Ministarstva finansija su obavezujuća za postupanje Poreske uprave:
„U cilju obezbeđenja jedinstvenog sprovođenja propisa iz nadležnosti ministarstva nadležnog za poslove finansija, akti (objašnjenja, mišljenja, instrukcije, uputstva i sl.) o primeni tih propisa koje daje ministar nadležan za poslove finansija, odnosno lice koje on ovlasti, obavezujući su za postupanje Poreske uprave.“
Izmenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak građana (u daljem tekstu: ZPDG) i Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (u daljem tekstu: ZDOSO) od 1. januara 2020. godine uvedena je nova vrsta poreske olakšice za kvalifikovana novozaposlena lica, u skladu sa članom 21ž ZPDG i sa članom 45đ ZDOSO.
Jedan od osnovnih uslova da lice stekne status kvalifikovanog novozaposlenog lica bio je da u određenom periodu to lice nije imalo status osiguranika zaposlenog.
Na početku 2020. godine postojala je nedoumica oko toga šta se podrazumeva pod pojmom „status osiguranika zaposlenog“, zbog različitih definicija tog pojma u različitim propisima. S obzirom da nije bilo moguće sa sigurnošću tvrditi šta se pod tim pojmom podrazumeva, očekivalo se da bi Ministarstvo finansija moglo da razreši nedoumicu donošenjem zvaničnog mišljenja.
Krajem marta 2020. godine objavljen je Bilten mišljenja Ministarstva finansija broj 2 od februara 2020. godine, koji sadrži i mišljenje broj 011-00-25/2020-04 od 13.02.2020. godine. U nastavku prenosimo deo tog mišljenja:
„Kvalifikovanim novozaposlenim licem iz stava 1. ovog člana smatra se lice koje u periodu od 1. januara 2019. godine do 31. decembra 2019. godine nije imalo status osiguranika zaposlenog, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član, a koje je status osiguranika zaposlenog, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član steklo u periodu od 1. januara 2020. godine do 30. aprila 2020. godine zasnivanjem radnog odnosa kod poslodavca iz stava 1. ovog člana ili kod drugog poslodavca (član 21ž stav 3. Zakona).
Odredbom člana 21ž stav 4. Zakona propisano je da se kvalifikovanim novozaposlenim licem iz stava 1. ovog člana smatra i lice koje u periodu od 1. januara 2019. godine do 30. aprila 2020. godine nije imalo status osiguranika zaposlenog, osiguranika preduzetnika, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član, a koje je status osiguranika zaposlenog, odnosno status osiguranika samostalnih delatnosti koji je osnivač odnosno član privrednog društva koji je u radnom odnosu u privrednom društvu čiji je osnivač odnosno član steklo u periodu od 1. maja 2020. godine do 31. decembra 2020. godine zasnivanjem radnog odnosa kod poslodavca iz stava 1. ovog člana ili kod drugog poslodavca.
Saglasno članu 6. tačka 4) Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (,,Službeni glasnik RS“, br. 84/04, 61/05, 62/06, 5/09, 52/11, 101/11, 47/13, 108/13, 57/14, 68/14 – dr. zakon, 112/15, 113/17, 95/18 i 86/19, u daljem tekstu: Zakon o doprinosima) zaposleni je osiguranik – fizičko lice koje u radnom odnosu obavlja poslove za poslodavca prema zakonima koji uređuju radne odnose.“
„4) Zaposleni je osiguranik – fizičko lice koje u radnom odnosu obavlja poslove za poslodavca prema zakonima koji uređuju radne odnose;“
Međutim, posle više od dvadeset meseci nakon objavljivanja navedenog mišljenja Ministarstva finansija, Poreska uprava je 1.12.2022. godine donela „Obaveštenje o postupanju organizacionih jedinica Poreske uprave u postupku poreske kontrole ispunjenosti uslova za ostvarivanje prava na oslobođenje od plaćanja poreza na zarade i doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, propisano odredbama člana 21ž Zakona o porezu na dohodak građana i člana 45đ Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje“.
U navedenom obaveštenju se navodi sledeće:
„Osiguranici zaposleni jesu lica definisana odredbama člana 11. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju…“
„Status kvalifikovanog novozaposlenog lica može da stekne lice koje, između ostalog, nije imalo status osiguranika zaposlenog u smislu odredaba člana 11. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju.“
Pojam „osiguranik zaposleni“ u smislu člana 11. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju obuhvata, pored lica koja u radnom odnosu obavljaju poslove za poslodavca prema zakonima koji uređuju radne odnose (član 6. tačka 4) ZDOSO), i druge kategorije lica, npr. lica koja obavljaju privremene i povremene poslove i lica koja ostvaruju novčanu naknadu po propisima o zapošljavanju.
Kako bismo razjasnili ovu situaciju, jutros smo se obratili mejlom pomoćniku direktora Poreske uprave (Sektor za kontrolu), gospodinu Nenadu Krtolici. U nastavku prenosimo tekst mejla:
Mislim da postoji ozbiljno neslaganje između mišljenja Ministarstva finansija broj 011-00-25/2020-04 od 13.02.2020. godine i obaveštenja o postupanju organizacionih jedinica PU broj 000-433-23-04538-02/2020-0000 od 1.12.2022. godine (koji ste Vi potpisali), a u vezi sa poreskim olakšicama iz člana 21ž Zakona o porezu na dohodak građana (ZPDG) i člana 45đ Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (ZDOSO).
U navedenom mišljenju Ministarstva finansija se pojam osiguranika zaposlenog objašnjava članom 6. stav 4) ZDOSO, dok se u navedenom obaveštenju o postupanju PU pojam osiguranika zaposlenog objašnjava članom 11. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju. Taj pojam je znatno drugačije definisan u navedena dva zakona.
S obzirom da obveznici imaju uvid u mišljenja Ministarstva finansija (objavljuju se redovno na sajtu ministarstva) a nemaju uvid u obaveštenja o postupanju PU, a imajući u vidu činjenicu da je mišljenje iz februara 2020. godine a obaveštenje o postupanju iz decembra 2022. godine, kao i obavezu PU da postupa u skladu sa mišljenjima Ministarstva finansija (član 11. stav 3. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji), molim Vas da nam pomognete da razumemo ovu situaciju kako bismo na adekvatan način istu pojasnili poreskim obveznicima.
Da li se radi o grešci u navedenom obaveštenju o postupanju PU ili je greška u mišljenju Ministarstva finansija ili je u pitanju nešto treće?
Pozdrav,
Ranko Grba
Urednik portala Neobilten“
Povezani tekstovi
- Poreske olakšice za kvalifikovana novozaposlena lica – odgovor Poreske uprave i detaljno obrazloženje zašto smatramo da se radi o nezakonitom postupanju
- Nezaposleno lice koje je bilo osiguranik zaposleni prema Zakonu o PIO ne ispunjava uslove da se smatra kvalifikovanim novozaposlenim licem
-
Oslobođenje od plaćanja poreza i doprinosa za PIO po osnovu zarade kvalifikovanog novozaposlenog lica
(tekst više ne važi) - Ostvarivanje prava na poresko oslobođenje po osnovu zasnivanja radnog odnosa sa novozaposlenim licem
- Korišćenje različitih poreskih olakšica u različitim periodima za istog zaposlenog